‘Anlı şanlı’ Roma İmparatorluğu’nun üç kıtaya yayılmasını borçlu olduğu askerleri geçim sıkıntısıyla süründürdüğü ortaya çıktı. İsrail’deki bir antik Roma askeri kampındaki kazılarda çıkarılan 1900 yıllık bir maaş bordrosundan, zorunlu askeri harcamalar çıkarılınca, askerin cebinde geriye hiç para kalmadığı anlaşıldı.
1900 yıllık belgeye göre MS 73’te biten ilk Roma-Yahudi Savaşı sırasında Masada Kuşatmasına katılan Gaius Messius isimli askere hizmetleri için 50 dinarlık (standart Roma gümüş sikkesi olan denarius) maaş bordrosu kesilmiş. Ama bu maaştan beslenme, hayvan yemi ve üniforma, deri kayış gibi askeri teçhizat masrafları çıkarılınca geriye hiç para kalmamış.
Bir süre önce bulunan bordroyu dünkü haberiyle dünya kamuoyunun dikkatine sunan Task and Purpose sitesi, yem harcamalarının, Gaius Messius’un at ve katırı olan bir süvari olduğuna işaret ettiğini belirtti.
Kuşatmanın ardından düzenlenen maaş bordrosunun çevirisine, Erken Roma Dönemi Filistin’i Askeri Kayıtları ve Papirüsleri Veri Tabanı’ndan erişmek mümkün.
Fragment of a payslip belonging to Gaius Messius, a #Roman auxiliary soldier in the Legio X Fretensis, found at Masada, dating to the time of the siege. It shows that most of his pay went straight back to the Army to pay for his food, clothing, & equipment. #RomanArmy pic.twitter.com/yyoEaP0uMa
— Dr Jo Ball (@DrJEBall) March 20, 2019
Çeviri şöyle:
İmparator Vespasianus Augustus’un dördüncü konsüllüğü
“Hesaplar, maaş
Gaius Messius, Beyrut’un Fabia kabilesinden Gaius’un oğlu
50 dinar maaş aldım, bunun 16 dinarını arpa parası olarak ödedim, 20 dinarını yemek parası olarak ödedim, bot için 5 dinar ödedim, deri kayış için 2 dinar ödedim, çizgili tunik için 7 dinar ödedim.”
Kesintilerin tamamı ise 50 dinarlık maaşın tamamına denk geliyor.
Maaş bordrosunu veri tabanına işleyen uzmanlar, “Maaşının ne kadarının giyim, yemek vbg zorunlu harcamalara gittiğini gözlemlemek ilgin. Maaş ödendikten sonra beş parasız kaldığı apaçık gözüküyor” diye yazdı.
Tarihçilere göre MS 66-73 arasındaki Birinci Yahudi-Roma Savaşı sırasında, İsrail’i ele geçiren Roma İmparatorluğu’na karşı ayaklanan Yahudi şehirleri yok edildi, binlerce Yahudi katledildi, kalanlar yerlerinden edildi ve topraklarına el konuldu.
Ancient soldier’s payslip found during excavation of 1,900-year-old Roman Empire camp in Israel https://t.co/e4c2A3Olqb
— Daily Mail Online (@MailOnline) February 9, 2021
MS 70 yılında Kudüs yıkıldığında kaçan Yahudilerin sığındığı Kral Herod’un Masada’daki kalesi, yaklaşık bin Roma askeri tarafından kuşatıldı. Kaleyi Romalıların alacağı netleşince, 960 Yahudi düşmanlarına köle olmaktansa kendi canını aldı.
Cüdea Çölü’nün doğu ucunda Ölü Deniz’e bakan bir kaya platosunun (mesa) tepesinde yer alan kalenin tarihi önemi 1842’de anlaşıldı, Masada Kalesi 2001 yılında UNESCO Kültürel Miras Listesi’ne alındı.
