Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde, ikinci Efes olarak ifade edilen Aizanoi Antik Kenti’nde yürütülen kazılarda bir testi içinde, koleksiyonlarda da ender görülen Roma Cumhuriyeti dönemine ait, 651 gümüş sikke bulundu.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne 2012’de dahil edilen, Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na ev sahipliği yapan Aizanoi’de kazı ve alan çalışmaları, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü koordinatörlüğünde yürütülüyor.
Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Elif Özer, il merkezine 48 kilometre uzaktaki antik kentte daha önce Alman arkeologların yaptığı çalışmaların, 2011’den itibaren Türk uzmanlarca yürütüldüğünü söyledi.
Antik kentten geçen çayda, Roma döneminde olduğu gibi kayıkların yüzdürüleceği ‘Aizanoi Penkalas Projesi’ çalışmalarında bir testide, koleksiyonlarda ender rastlanan gümüş sikkeler bulunduğunu belirten Özer, şöyle devam etti:
“Testinin, etrafı üç pişmiş toprak plakayla çevrilerek saklanmak istendiği belirlendi. Testi itinayla kazı ekibi tarafından çıkarılarak kazı deposunda sayım gerçekleştirildi. Sayımda 651 gümüş sikke olduğu ortaya çıktı. Bu sikkelerin tamamının Roma Cumhuriyet döneminin imparatorlarından Augustus devrine ait olduğu belirlendi. Bu gümüş sikkeler, Roma Cumhuriyet döneminin son yüzyılının bir sikke albümü niteliğindedir. Son derece özel ve ünik bir koleksiyonu oluşturmaktadır.”
Özer, gümüş sikkelerden 439’unun dönemin para birimlerinden “denarius”, 212’sinin de “cistophor” olduğunu tespit ettiklerini bildirdi.
‘Yüksek rütbeli bir asker tarafından konulmuş olabilir’
Prof. Dr. Özer, sikkelerin Aizanoi’ye gelen yüksek rütbeli bir asker tarafından konulmuş olabileceğini tahmin ettiklerini anlattı.
Kısa süre içinde yaptıkları araştırmalara göre, hepsinin bir arada bulunduğu böyle bir koleksiyonun benzerinin olmamasının, Aizanoi Penkalas buluntusunun ünikliğini iyice artırdığını vurguladı.
Özer, “Bunun dışında bu sikkelerin çoğu, koleksiyonlarda 1-2 adet halinde yer alıp değerleri oldukça yüklü bir meblağ tutmaktadır. Sikkelerin büyük kısmının Güney İtalya darphanelerinde basıldığı gözlemlenmiştir. Son zamanların en özel gümüş sikke buluntusudur” dedi.
Haklarında Türkçe ve İngilizce olarak yayın çalışması yürütülen sikkelerin Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmeye başlandığını dile getirdi.
Özer, “Gerek dünyada gerek Türkiye’de yapılan kazılardan elde edilen buluntularla kıyaslandığında, bu özel gümüş Roma Cumhuriyet ve Augustus dönemi sikkeleri, çok özel ve son yüzyılın en önemli buluntu grubundan birini oluşturmaktadır” diye konuştu.
